Tỷ số thanh toán bằng tiền mặt là gì? Ý nghĩa và cách tính

Cash Ratio là một trong ba phương pháp phổ biến để đánh giá tính thanh khoản của một công ty, tuy nhiên, không phải ai cũng nắm rõ về chỉ số này. Vậy, Cash Ratio là gì và công thức tính toán ra sao? Hãy cùng DSC tìm hiểu chi tiết qua bài viết dưới đây!

Tỷ số thanh toán bằng tiền mặt (Cash Ratio) là gì?

Tỷ số thanh toán bằng tiền mặt (Cash Ratio), hay còn gọi là cash ratio, là một chỉ số tài chính dùng để đánh giá khả năng thanh toán các khoản nợ ngắn hạn ngay lập tức của một doanh nghiệp bằng cách sử dụng các tài sản có tính thanh khoản cao nhất là tiền và các khoản tương đương tiền.

Chỉ số Cash Ratio cho biết doanh nghiệp có bao nhiêu đồng tiền mặt (hoặc có thể chuyển thành tiền mặt nhanh chóng) để trang trải cho mỗi đồng nợ ngắn hạn. Đây là thước đo khả năng thanh toán ở mức nghiêm ngặt nhất, bởi vì nó chỉ xét đến những tài sản sẵn có hoàn toàn để thanh toán mà không cần phải chuyển đổi hay trải qua quá trình bán hàng.

Công thức tính tỷ số thanh toán tiền mặt

Để xác định khả năng thanh toán ngắn hạn của một doanh nghiệp dựa trên tài sản có tính thanh khoản cao nhất, tức là tiền mặt và các khoản tương đương tiền, chúng ta sử dụng tỷ số thanh toán tiền mặt (Cash Ratio). Đây là một chỉ số quan trọng, phản ánh mức độ linh hoạt tài chính của doanh nghiệp trong việc đối phó với các nghĩa vụ ngắn hạn mà không cần phải chuyển đổi các tài sản khác.

Công thức tính tỷ số thanh toán tiền mặt được xác định cụ thể như sau:

Tỷ số thanh toán tiền mặt = (Tiền và các khoản tương đương tiền) / Nợ ngắn hạn

Trong đó:

• Tiền và các khoản tương đương tiền: Bao gồm tiền mặt tại quỹ, tiền gửi ngân hàng không kỳ hạn, các khoản đầu tư ngắn hạn có tính thanh khoản cao (dưới 3 tháng) có thể dễ dàng chuyển đổi thành tiền mặt. Các khoản này thường được ghi nhận trên Bảng cân đối kế toán.
• Nợ ngắn hạn: Là tổng các khoản nợ phải trả trong vòng một năm tài chính của doanh nghiệp, bao gồm các khoản phải trả người bán, vay ngắn hạn, thuế và các khoản phải nộp Nhà nước, chi phí phải trả ngắn hạn khác. Mục này cũng được thể hiện rõ ràng trên Bảng cân đối kế toán.

Ví dụ: Một công ty có 500 triệu đồng tiền mặt và các khoản tương đương tiền, trong khi tổng nợ ngắn hạn là 1 tỷ đồng. Khi đó, tỷ số thanh toán tiền mặt sẽ là: 500 triệu / 1 tỷ = 0.5 (hoặc 50%).

Chỉ số này cho biết cứ mỗi 1 đồng nợ ngắn hạn, doanh nghiệp có bao nhiêu đồng tiền mặt sẵn sàng để thanh toán. Một tỷ số cash ratio cao thường cho thấy doanh nghiệp có khả năng chi trả các khoản nợ ngắn hạn tốt, tuy nhiên nếu quá cao có thể đồng nghĩa với việc doanh nghiệp đang giữ quá nhiều tiền mặt thay vì đầu tư sinh lời.

Ý nghĩa của tỷ số thanh toán tiền mặt

Tỷ số thanh toán tiền mặt, hay còn gọi là cash ratio, là một chỉ số tài chính quan trọng giúp đánh giá khả năng thanh toán các khoản nợ ngắn hạn của một doanh nghiệp chỉ bằng tiền mặt và các khoản tương đương tiền có sẵn. Chỉ số này mang lại nhiều ý nghĩa thiết thực đối với nhà đầu tư, chủ nợ và cả bản thân doanh nghiệp:

• Đánh giá mức độ an toàn thanh khoản tức thời: Một tỷ số tiền mặt cao cho thấy công ty có khả năng chi trả các nghĩa vụ tài chính ngắn hạn mà không cần phải bán tài sản hay chờ đợi các khoản phải thu. Điều này đặc biệt quan trọng trong các tình huống khẩn cấp hoặc khi thị trường gặp biến động, giúp doanh nghiệp duy trì hoạt động ổn định.
• Phản ánh khả năng chống chịu rủi ro: Khả năng duy trì một lượng tiền mặt dồi dào giúp doanh nghiệp chủ động hơn trong việc đối phó với khó khăn bất ngờ, như suy thoái kinh tế, gián đoạn chuỗi cung ứng hoặc các chi phí phát sinh ngoài dự kiến. Nhà đầu tư thường nhìn vào cash ratio để đánh giá sức khỏe tài chính của công ty.
• Chỉ số đánh giá độ tin cậy của doanh nghiệp: Đối với các chủ nợ, một tỷ số thanh toán tiền mặt tốt mang lại sự yên tâm về khả năng hoàn trả các khoản vay ngắn hạn. Điều này có thể giúp doanh nghiệp dễ dàng tiếp cận các nguồn vốn vay với điều kiện ưu đãi hơn trong tương lai.
• Cơ sở để đưa ra quyết định đầu tư: Nhà đầu tư, đặc biệt là học sinh - sinh viên đang tìm hiểu về chứng khoán, có thể sử dụng tỷ số này để sàng lọc và chọn lọc các doanh nghiệp có nền tảng tài chính an toàn. Mặc dù tiền mặt nhiều không phải lúc nào cũng là tốt (có thể bỏ lỡ cơ hội đầu tư sinh lời), nhưng nó cho thấy doanh nghiệp có sự thận trọng trong quản lý tài chính.

Tuy nhiên, cần lưu ý rằng tỷ số thanh toán tiền mặt quá cao cũng có thể báo hiệu rằng doanh nghiệp đang tồn đọng quá nhiều tiền mặt mà không được sử dụng để đầu tư, mở rộng sản xuất kinh doanh hay trả cổ tức cho cổ đông. Việc này có thể làm giảm hiệu quả sử dụng vốn và lợi nhuận tiềm năng.

Ví dụ về tỷ số thanh toán tiền mặt

Để giúp các bạn học sinh – sinh viên dễ dàng hình dung và áp dụng, chúng ta hãy cùng xem xét một ví dụ minh họa về cách tính toán và phân tích tỷ số thanh toán bằng tiền mặt (hay cash ratio).

Ví dụ:

Công ty Cổ phần X có các số liệu tài chính tại thời điểm 31/12/2023 như sau:

• Tiền và các khoản tương đương tiền: 500 triệu đồng
• Đầu tư tài chính ngắn hạn (tính thanh khoản cao, dễ chuyển đổi thành tiền mặt): 200 triệu đồng
• Tổng nợ ngắn hạn: 1.000 triệu đồng

Áp dụng công thức tính tỷ số thanh toán tiền mặt:

• Cash Ratio = (Tiền và các khoản tương đương tiền + Đầu tư tài chính ngắn hạn) / Tổng nợ ngắn hạn
• Cash Ratio = (500 triệu + 200 triệu) / 1.000 triệu
• Cash Ratio = 700 triệu / 1.000 triệu
• Cash Ratio = 0.7

Phân tích ý nghĩa:

Trong trường hợp này, tỷ số thanh toán tiền mặt của Công ty Cổ phần X là 0.7. Điều này có nghĩa là công ty chỉ có 0.7 đồng tiền mặt và các tài sản có thể chuyển đổi thành tiền mặt nhanh chóng để thanh toán cho mỗi 1 đồng nợ ngắn hạn.

• Ưu điểm: Khả năng thanh toán ngay lập tức của công ty là tương đối ổn định, cho thấy công ty vẫn có khả năng chi trả một phần lớn các khoản nợ đến hạn bằng những tài sản có tính thanh khoản cao nhất.
• Hạn chế: Giá trị 0.7 này cho thấy công ty chưa đủ tiền mặt để chi trả toàn bộ nợ ngắn hạn ngay lập tức mà không cần bán thêm tài sản khác hoặc tạo ra doanh thu mới. Các nhà đầu tư và chủ nợ có thể coi đây là một dấu hiệu cần cân nhắc, đặc biệt khi so sánh với các đối thủ cùng ngành hoặc với các kỳ kế toán trước của chính công ty.

Kết luận

Việc nắm vững cách tính toán và hiểu rõ ý nghĩa sâu sắc của tỷ số thanh toán bằng tiền mặt là một kỹ năng nền tảng, giúp bạn đánh giá chính xác và toàn diện sức khỏe tài chính thực sự của một doanh nghiệp. Tuy nhiên, để biến những kiến thức lý thuyết này thành kỹ năng thực chiến và sẵn sàng áp dụng vào môi trường đầu tư đầy biến động, bạn cần một lộ trình đào tạo chuyên sâu và thực tế.

Tại DSC Thực tập số, chúng tôi cam kết mang đến cho bạn không chỉ là kiến thức mà là 100% kinh nghiệm thực chiến. Bạn sẽ được học hỏi trực tiếp từ đội ngũ chuyên gia hàng đầu của Công ty Cổ phần Chứng khoán DSC, những người có hơn 10 năm kinh nghiệm trên thị trường.

Chúng tôi không chỉ hướng dẫn bạn cách đọc và phân tích các chỉ số tài chính một cách bài bản, mà còn đi sâu vào ý nghĩa ứng dụng của chúng trong các buổi mô phỏng giao dịch chuyên sâu trên nền tảng DSC Demo. Tại đây, bạn sẽ được tự tay thực hành, phân tích tình huống thực tế, đưa ra quyết định mua/bán và quản lý danh mục mà không lo rủi ro tài chính.

Chương trình được thiết kế để rèn luyện kỹ năng phân tích sắc bén, giúp bạn tự tin diễn giải những con số, nhận định cơ hội và rủi ro. Hoàn thành khóa học, bạn sẽ không chỉ vững vàng về kiến thức mà còn sở hữu chứng chỉ hoàn thành khóa học thực tập số từ DSC, gia tăng đáng kể giá trị cho CV của mình, và chuẩn bị một hành trang vững chắc cho sự nghiệp tài chính - chứng khoán đầy tiềm năng.

Đăng ký ngay DSC Thực tập số để biến kiến thức thành lợi thế cạnh tranh vượt trội và sẵn sàng cho công việc mơ ước của bạn!