Hệ số tương quan là gì? Ứng dụng hệ số tương quan trong đầu tư

Trong đầu tư chứng khoán, hiểu rõ hệ số tương quan là gì giúp nhà đầu tư nắm bắt cách các tài sản di chuyển cùng nhau hay ngược chiều. Đây là công cụ quan trọng để xây dựng danh mục tối ưu, giảm rủi ro và dự đoán tác động từ biến động thị trường. Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn hiểu rõ khái niệm, cách tính và ứng dụng của hệ số tương quan trong đầu tư.

Hệ số tương quan (Correlation) là gì?

Trong thống kê, hệ số tương quan đo lường mức độ mà hai (hoặc nhiều) biến di chuyển cùng nhau. Giá trị hệ số tương quan dương cho biết chuyển động cùng nhau theo cùng một hướng. Giá trị hệ số tương quan âm cho biết chuyển động theo các hướng ngược nhau. Giá trị hệ số tương quan nằm trong khoảng từ -1.0 đến +1.0, với giá trị 0 cho biết không có mối quan hệ nào giữa các biến. 

Trong tài chính và thị trường tài chính, hệ số tương quan đo lường mối quan hệ giữa hai chứng khoán (cổ phiếu, trái phiếu, ETF, quỹ tương hỗ, chỉ số, v.v.) và mức độ chúng di chuyển cùng nhau. Các chứng khoán có giá trị hệ số tương quan dương cao di chuyển cùng chiều với nhau. 

Chứng khoán có giá trị hệ số tương quan âm cao di chuyển theo các hướng hoàn toàn ngược lại. Các chứng khoán có giá trị hệ số tương quan rất thấp (bằng hoặc xung quanh 0) không liên quan đến các hướng di chuyển của chúng.

>> Xem thêm: Hệ số vòng quay khoản phải trả là gì?

Cách tính hệ số tương quan

Hệ số tương quan Pearson là một chỉ số phổ biến dùng để đo lường mức độ và chiều hướng của mối quan hệ tuyến tính giữa hai biến. Điều quan trọng cần lưu ý là chỉ số này chỉ phản ánh mối quan hệ tuyến tính và không phân biệt biến độc lập hay biến phụ thuộc.

Công thức tính hệ số tương quan Pearson:

• ρxy = Cov(x, y) / (σx * σy)

Trong đó:

• ρxy: Hệ số tương quan Pearson
• Cov(x, y): Hiệp phương sai giữa hai biến x và y
• σx: Độ lệch chuẩn của biến x
• σy: Độ lệch chuẩn của biến y

Cách sử dụng hệ số tương quan trong đầu tư chứng khoán

Hệ số tương quan là công cụ thống kê quan trọng giúp nhà đầu tư đánh giá mức độ liên kết giữa các tài sản hoặc giữa tài sản với các yếu tố thị trường. Nhờ đó, nhà đầu tư có thể xây dựng danh mục tối ưu, kiểm soát rủi ro và dự báo tác động từ các biến động bên ngoài.

Dưới đây là những ứng dụng chính của hệ số tương quan trong đầu tư:

Đa dạng hóa danh mục đầu tư

Đây là ứng dụng phổ biến nhất. Bằng cách chọn các tài sản có tương quan thấp hoặc tương quan âm, nhà đầu tư có thể giảm rủi ro tổng thể của danh mục.

• Khi một tài sản giảm giá, tài sản khác có tương quan âm hoặc thấp có thể giữ giá hoặc tăng giá, giúp danh mục ổn định hơn.
   
• Ví dụ điển hình: vàng thường có tương quan âm với chỉ số đồng USD.

Hiểu rõ các loại tương quan

• Tương quan dương (gần +1): Hai tài sản biến động cùng chiều. Việc nắm giữ nhiều tài sản có tương quan dương mạnh sẽ không giúp giảm rủi ro.
   
• Tương quan âm (gần -1): Hai tài sản biến động ngược chiều. Đây là nhóm tài sản lý tưởng để đa dạng hóa, giúp bảo vệ danh mục trước các cú sốc thị trường.
   
• Tương quan bằng 0 (hoặc rất thấp): Hai tài sản không có mối quan hệ tuyến tính rõ ràng. Kết hợp chúng giúp phân tán rủi ro tốt hơn.

Quản lý rủi ro danh mục

Theo dõi hệ số tương quan giữa các tài sản giúp nhà đầu tư đánh giá mức độ biến động tổng thể của danh mục. Điều này đảm bảo danh mục luôn nằm trong ngưỡng rủi ro chấp nhận được và không bị phụ thuộc quá nhiều vào một nhóm tài sản.

Xây dựng chiến lược giao dịch định lượng

Trong giao dịch định lượng, hệ số tương quan được dùng để phát hiện các mô hình hoặc mối quan hệ giữa các tài sản, từ đó xây dựng thuật toán giao dịch tự động hiệu quả.

Dự báo tác động từ yếu tố bên ngoài

Hệ số tương quan giúp nhà phân tích dự đoán tài sản sẽ phản ứng ra sao khi những yếu tố vĩ mô thay đổi, như giá hàng hóa, lãi suất hoặc tỷ giá.

• Ví dụ: Cổ phiếu ngân hàng thường có tương quan dương với diễn biến lãi suất.

Đánh giá hiệu suất đầu tư

Nhà đầu tư có thể sử dụng tương quan để so sánh hiệu quả của quỹ tương hỗ với chỉ số tham chiếu hoặc với các loại tài sản khác nhằm đánh giá mức độ phù hợp và hiệu quả của chiến lược quản lý quỹ.

Qua bài viết, bạn đã biết hệ số tương quan là gì và vì sao chỉ số này hữu ích trong việc phân tích mối quan hệ giữa các tài sản. Dù mang lại nhiều giá trị trong quản lý rủi ro và xây dựng danh mục, hệ số tương quan vẫn cần được sử dụng cùng các chỉ số và dữ liệu khác để đưa ra quyết định đầu tư chính xác và toàn diện hơn.