Kiến thức

Call Margin là gì? Khi nào nhà đầu tư bị Call Margin?

Margin được ví như "đòn bẩy" quyền lực giúp nhân đôi lợi nhuận, nhưng Call Margin lại là "cơn ác mộng" có thể khiến tài khoản bốc hơi nhanh chóng. Vậy thực chất Call Margin là gì? Khi nào lệnh gọi ký quỹ được kích hoạt và làm thế nào để xử lý tình huống này trước khi bị bán giải chấp (Force Sell)? Hãy cùng Chứng khoán DSC trang bị ngay kiến thức quản trị rủi ro sống còn trong bài viết dưới đây.

Margin là gì?

Margin là thuật ngữ chỉ việc nhà đầu tư vay thêm tiền từ công ty chứng khoán để mua cổ phiếu, sử dụng chính các chứng khoán trong tài khoản làm tài sản đảm bảo. Đây là công cụ đòn bẩy tài chính giúp gia tăng sức mua, tuy nhiên chỉ áp dụng cho các mã cổ phiếu nằm trong danh mục ký quỹ theo quy định. Tỷ lệ cho vay (tỷ lệ ký quỹ) sẽ khác nhau tùy thuộc vào mức độ rủi ro của từng mã và quy định của từng công ty chứng khoán.

Việc sử dụng Margin được ví như "con dao hai lưỡi": nó giúp khuếch đại lợi nhuận hấp dẫn khi cổ phiếu tăng giá, nhưng đồng thời cũng phóng đại khoản lỗ khi thị trường đi xuống. Nếu tài sản sụt giảm quá mức an toàn, nhà đầu tư sẽ đối mặt với rủi ro bị Call Margin.

Ví dụ: Bạn muốn mua lô cổ phiếu A có tổng giá trị 10 triệu đồng. Nếu công ty chứng khoán cho vay 30%, bạn chỉ cần bỏ ra 7 triệu đồng vốn tự có, 3 triệu đồng còn lại là khoản vay Margin.

Call margin là gì?

Call Margin (Lệnh gọi ký quỹ) là thông báo từ công ty chứng khoán yêu cầu nhà đầu tư nộp thêm tiền mặt hoặc bán bớt chứng khoán để đưa tỷ lệ vay về ngưỡng an toàn. Hiện tượng này xảy ra khi giá thị trường của cổ phiếu trong danh mục sụt giảm mạnh, khiến tỷ lệ tài sản đảm bảo rơi xuống dưới mức "Ký quỹ duy trì" theo quy định.

Đây là tín hiệu cảnh báo rủi ro khẩn cấp. Nếu nhà đầu tư không thực hiện bổ sung tài sản kịp thời (thường trong vòng 1-2 ngày làm việc), công ty chứng khoán sẽ buộc phải kích hoạt lệnh Force Sell (Bán giải chấp) – tức tự động bán cổ phiếu trong tài khoản của bạn để thu hồi phần vốn đã cho vay.

Khi nào nhà đầu tư bị call margin?

Trạng thái Call Margin sẽ chính thức được kích hoạt khi Tỷ lệ ký quỹ thực tế của tài khoản giảm xuống thấp hơn mức Tỷ lệ ký quỹ duy trì (thường là 30% - 35% tùy quy định của từng Công ty Chứng khoán).

Nguyên nhân chủ yếu xuất phát từ việc thị trường đi xuống, giá các mã cổ phiếu trong danh mục sụt giảm mạnh làm hao hụt giá trị tài sản đảm bảo. Khi đó, quy trình xử lý sẽ diễn ra như sau:

Cảnh báo: Công ty chứng khoán sẽ gửi thông báo (qua Email, SMS hoặc App) yêu cầu nhà đầu tư nộp thêm tiền mặt hoặc chủ động bán bớt cổ phiếu để đưa tỷ lệ tài khoản về ngưỡng an toàn.
Hậu quả: Nếu hết thời hạn quy định mà nhà đầu tư không thực hiện nghĩa vụ bổ sung tài sản, công ty chứng khoán có quyền thực hiện Bán giải chấp cổ phiếu trong danh mục để thu hồi phần vốn vay, bất kể giá cổ phiếu đang ở mức nào. Do đó, việc quản trị tỷ lệ Margin là yếu tố sống còn để bảo vệ tài khoản.

Hướng dẫn tính mức call margin

Để chủ động quản trị rủi ro, nhà đầu tư cần xác định được khi nào tài khoản chạm ngưỡng báo động. Call Margin sẽ xuất hiện khi Tỷ lệ ký quỹ thực tế nhỏ hơn Tỷ lệ duy trì theo quy định.

Công thức xác định:

Tỷ lệ ký quỹ thực tế = (Tổng tài sản thực tế - Nợ vay Margin) / Tổng tài sản thực tế

Để biết chính xác khi nào mình bị gọi ký quỹ, bạn áp dụng công thức tính Giá trị tài sản báo động dưới đây:

Giá trị tài sản báo động = Nợ vay Margin / (1 - Tỷ lệ duy trì)

Ví dụ minh họa:

Bạn có 100 triệu vốn tự có. Với tỷ lệ ký quỹ ban đầu 40%, sức mua tối đa là 250 triệu (trong đó Nợ vay Margin là 150 triệu).
Giả sử Công ty chứng khoán quy định Tỷ lệ duy trì tối thiểu là 30%.

Lúc này, ngưỡng giá trị tài sản bị Call Margin sẽ là:

Giá trị tài sản báo động = 150 triệu / (1 - 0,3) ≈ 214,3 triệu đồng

Khi tổng giá trị danh mục sụt giảm từ 250 triệu xuống dưới mức 214,3 triệu đồng, công ty chứng khoán sẽ lập tức kích hoạt lệnh Call Margin yêu cầu bạn nộp thêm tiền hoặc bán chứng khoán, thay vì đợi đến khi tài sản giảm sâu bằng mức nợ vay (150 triệu).

Nên làm gì khi bị call margin?

Khi bị call margin, nhà đầu tư có thể thực hiện một trong hai cách sau để đảm bảo an toàn cho khoản vay:

Nộp tiền vào tài khoản chứng khoán để tăng tỷ lệ ký quỹ
Bán bớt cổ phiếu để giảm tổng giá trị khoản vay

Một số lưu ý để tránh gặp tình trạng Call Margin

Để sử dụng đòn bẩy hiệu quả mà không bị "đứt tay", nhà đầu tư cần tuân thủ nghiêm ngặt các nguyên tắc sau:

Không dùng Margin để "bắt đáy" hoặc trung bình giá xuống: Đây là sai lầm phổ biến nhất. Việc vay thêm tiền để mua một cổ phiếu đang lao dốc giống như việc "đỡ dao rơi". Chỉ nên sử dụng Margin để gia tăng lợi nhuận khi cổ phiếu đã xác nhận xu hướng tăng (Uptrend) rõ ràng.
Đa dạng hóa danh mục (Không bỏ trứng vào một giỏ): Tránh dồn toàn bộ vốn vay vào duy nhất một mã cổ phiếu. Việc phân bổ tỷ trọng hợp lý vào các nhóm ngành khác nhau sẽ giúp giảm thiểu rủi ro. Nếu một mã giảm sâu, sức mạnh của các mã còn lại sẽ giúp cân bằng tỷ lệ ký quỹ, giữ cho tài khoản không bị chạm ngưỡng cảnh báo.
Chủ động cơ cấu danh mục: Đừng để thụ động chờ Call Margin. Khi thị trường có dấu hiệu điều chỉnh hoặc rủi ro vĩ mô xuất hiện, hãy chủ động hạ tỷ trọng Margin (bán bớt cổ phiếu yếu kém) để đưa tài khoản về mức an toàn. Giữ tiền mặt trong giai đoạn biến động luôn là chiến lược khôn ngoan để bảo toàn vốn.

Kết luận

Call margin là thông báo quan trọng khi nhà đầu tư sử dụng dịch vụ giao dịch ký quỹ (margin). Hiểu rõ call margin là gì, khi nào xảy ra, và cách xử lý kịp thời giúp nhà đầu tư tránh bị thanh lý khoản vay và tối đa hóa lợi nhuận.

Mở tài khoản chứng khoán DSC để truy cập dịch vụ margin với: