Kiến thức

Lợi nhuận ròng và lợi nhuận sau thuế khác gì nhau? [2026]

Lợi nhuận ròng và lợi nhuận sau thuế là một trong báo cáo tài chính công ty đơn lẻ, nhưng khác nhau trong báo cáo hợp nhất của tập đoàn. Bài viết phân tích 5 điểm khác biệt quan trọng giữa hai chỉ số này, giúp nhà đầu tư đọc vị sức khỏe doanh nghiệp chính xác và tránh sai lầm khi định giá cổ phiếu.

Định nghĩa lợi nhuận ròng và lợi nhuận sau thuế

Lợi nhuận ròng là gì?

Lợi nhuận ròng (Net Profit/Net Income) là phần lợi nhuận thực tế thuộc về cổ đông công ty mẹ sau khi trừ đi lợi ích của cổ đông thiểu số tại các công ty con.

Trong ngữ cảnh đầu tư chứng khoán, lợi nhuận ròng là "bottom line" - dòng cuối cùng trên báo cáo kết quả kinh doanh hợp nhất. Đây là con số cơ sở để tính EPS (Earnings Per Share), P/E (Price to Earnings) và xác định nguồn chia cổ tức.

>> Xem thêm: Biên lợi nhuận ròng là gì?

Lợi nhuận sau thuế là gì?

Lợi nhuận sau thuế (Profit After Tax - PAT) là khoản lợi nhuận cuối cùng của doanh nghiệp sau khi trừ đi tất cả chi phí và thuế thu nhập doanh nghiệp (TNDN).

Trong báo cáo tài chính, chỉ số này ghi nhận tại dòng "Lợi nhuận sau thuế thu nhập doanh nghiệp" (Mã số 60). Con số này phản ánh kết quả kinh doanh thực tế sau khi doanh nghiệp

5 điểm khác biệt giữa lợi nhuận ròng và lợi nhuận sau thuế

Lợi nhuận ròng và lợi nhuận sau thuế khác nhau ở 5 điểm: bản chất, phạm vi tính toán, công thức, vị trí trên báo cáo tài chính và ý nghĩa phân tích đầu tư.

Tiêu chí	Lợi nhuận sau thuế	Lợi nhuận ròng
Bản chất	Kết quả kinh doanh sau thuế TNDN	Lợi nhuận thuộc về cổ đông công ty mẹ
Phạm vi	Toàn bộ tập đoàn (bao gồm cổ đông thiểu số)	Chỉ phần của cổ đông công ty mẹ
Công thức	LNTT - Thuế TNDN	LNST - Lợi ích cổ đông thiểu số
Vị trí BCTC	Mã số 60	Dòng phân tách bên dưới mã số 60
Ý nghĩa	Đánh giá hiệu quả tổng thể	Cơ sở tính EPS, P/E, cổ tức

1. Khác biệt về bản chất

Lợi nhuận sau thuế phản ánh kết quả kinh doanh tổng thể của toàn bộ doanh nghiệp sau khi nộp thuế. Con số này cho thấy doanh nghiệp hoạt động có lãi hay lỗ và mức đóng góp ngân sách nhà nước.

Lợi nhuận ròng phản ánh phần "thu nhập ròng" thực sự thuộc về chủ sở hữu công ty mẹ. Khi mua cổ phiếu tập đoàn A, nhà đầu tư quan tâm đến lợi nhuận ròng của cổ đông công ty mẹ, không phải phần thuộc về đối tác góp vốn tại công ty con.

2. Khác biệt về phạm vi tính toán

Lợi nhuận sau thuế trong báo cáo hợp nhất bao gồm lợi nhuận của toàn bộ tập đoàn - cả phần của cổ đông công ty mẹ và cổ đông thiểu số tại các công ty con.

Lợi nhuận ròng chỉ tính phần thuộc về cổ đông công ty mẹ. Phần lợi ích của cổ đông thiểu số được tách riêng và trừ ra khỏi tổng lợi nhuận sau thuế.

Ví dụ thực tế: Tập đoàn Vingroup (VIC) sở hữu 68% Vinhomes (VHM). Khi hợp nhất báo cáo tài chính, 100% lợi nhuận của VHM được gộp vào lợi nhuận sau thuế hợp nhất. Tuy nhiên, 32% lợi nhuận này thuộc về cổ đông thiểu số của VHM và được trừ ra khi tính lợi nhuận ròng của cổ đông Vingroup.

3. Khác biệt về công thức tính

Công thức lợi nhuận sau thuế:

Lợi nhuận sau thuế = Tổng doanh thu - Tổng chi phí - Thuế TNDN

Tổng chi phí bao gồm: giá vốn hàng bán, chi phí bán hàng, chi phí quản lý doanh nghiệp, chi phí tài chính và các chi phí khác.

Công thức lợi nhuận ròng (BCTC hợp nhất):

Lợi nhuận ròng = Lợi nhuận sau thuế - Lợi ích cổ đông không kiểm soát

Với công ty không có công ty con (báo cáo tài chính riêng lẻ), lợi nhuận ròng bằng lợi nhuận sau thuế vì không có cổ đông thiểu số.

4. Khác biệt về vị trí trên báo cáo tài chính

Trên báo cáo kết quả kinh doanh, lợi nhuận sau thuế nằm ở dòng "Lợi nhuận sau thuế thu nhập doanh nghiệp" (Mã số 60).

Trong báo cáo hợp nhất, ngay bên dưới mã số 60 có 2 dòng phân tách:

Lợi nhuận sau thuế của cổ đông công ty mẹ - Đây là lợi nhuận ròng dùng để phân tích
Lợi nhuận sau thuế của cổ đông không kiểm soát - Phần thuộc về cổ đông thiểu số

Nhà đầu tư cần đọc kỹ 2 dòng này khi phân tích các tập đoàn lớn niêm yết trên sàn chứng khoán.

5. Khác biệt về ý nghĩa phân tích đầu tư

Lợi nhuận sau thuế có ý nghĩa với cơ quan thuế, ngân hàng và nhà quản lý nội bộ. Con số này đánh giá hiệu quả kinh doanh tổng thể và khả năng hoàn thành nghĩa vụ thuế.

Lợi nhuận ròng có ý nghĩa quyết định với nhà đầu tư vì là cơ sở để:

Tính EPS = Lợi nhuận ròng / Số cổ phiếu lưu hành
Tính P/E = Giá cổ phiếu / EPS
Xác định nguồn chia cổ tức (cổ tức chỉ chia từ lợi nhuận ròng sau khi trích lập các quỹ)

Sử dụng sai con số lợi nhuận dẫn đến tính EPS sai, từ đó định giá P/E sai và đưa ra quyết định đầu tư sai lầm.

Câu hỏi thường gặp

Lợi nhuận sau thuế âm có nghĩa là gì?

Lợi nhuận sau thuế âm nghĩa là doanh nghiệp kinh doanh lỗ trong kỳ báo cáo. Tổng chi phí và thuế vượt quá tổng doanh thu và thu nhập khác. Doanh nghiệp lỗ liên tục nhiều năm có thể bị hủy niêm yết theo quy định của sàn chứng khoán.

Biên lợi nhuận ròng bao nhiêu là tốt?

Biên lợi nhuận ròng (Net Profit Margin) tốt hay không phụ thuộc vào ngành nghề. Ngành bán lẻ có biên lợi nhuận ròng 2-5% là bình thường. Ngành công nghệ, dược phẩm có biên lợi nhuận ròng 15-25%. Nhà đầu tư nên so sánh biên lợi nhuận ròng của doanh nghiệp với trung bình ngành và các đối thủ cạnh tranh.

Lợi nhuận trước thuế và lợi nhuận sau thuế khác nhau như thế nào?

Lợi nhuận trước thuế (Profit Before Tax - PBT) là lợi nhuận trước khi trừ thuế TNDN. Lợi nhuận sau thuế = Lợi nhuận trước thuế - Thuế TNDN. Với thuế suất TNDN phổ thông 20%, lợi nhuận sau thuế thường bằng khoảng 80% lợi nhuận trước thuế (trừ trường hợp có ưu đãi thuế hoặc chi phí không được trừ).

Kết luận

Lợi nhuận ròng và lợi nhuận sau thuế thường là một trong báo cáo tài chính công ty đơn lẻ, nhưng khác nhau trong báo cáo hợp nhất của các tập đoàn có công ty con. Lợi nhuận ròng là phần lợi nhuận thực sự thuộc về cổ đông công ty mẹ, là cơ sở để tính EPS, định giá P/E và xác định nguồn chia cổ tức.

Hiểu rõ sự khác biệt giữa 2 chỉ số này giúp nhà đầu tư đọc vị chính xác sức khỏe tài chính doanh nghiệp, tránh sai lầm khi định giá cổ phiếu và đưa ra quyết định đầu tư sáng suốt hơn.

Áp dụng kiến thức phân tích tài chính vào thực tế đầu tư

Mở tài khoản chứng khoán online tại Công ty Cổ phần Chứng khoán DSC để tiếp cận công cụ phân tích báo cáo tài chính chuyên sâu và nhận tư vấn từ đội ngũ chuyên gia. DSC niêm yết trên HoSE, được vinh danh "Sản phẩm công nghệ & chuyển đổi số tiêu biểu" năm 2024.

Mở tài khoản DSC trong 3 phút: