Kiến thức

Rủi ro là gì? Cách quản lý và đánh giá rủi ro trên thị trường tài chính

Thời điểm 2019 - 2021 ghi nhận sự tăng trưởng vượt bậc của thị trường chứng khoán, rất nhiều nhà đầu tư cá nhân bao gồm cả nhà đầu tư kỳ cựu hay nhà đầu tư F0 đều kiếm về cho mình được nhiều thành quả trên thị trường uptrend ấy. Khi thị trường đi lên mạnh mẽ, cùng với đó là sự tăng giá chóng mặt của những con cổ phiếu nóng, điều đó vô hình chung đã tạo ra sự phấn khích cho nhà đầu tư và khiến họ quên đi rằng thị trường luôn ẩn chứa rất nhiều cạm bẫy. Tính đến hết ngày 17/07/2022, Vnindex đã giảm khoảng 21% kể từ vùng đỉnh lịch sử, không còn những ngày mua gì cũng thắng hay “cả làng đều vui”, thị trường sụt giảm kéo theo đó là sự mất mát của nhiều nhà đầu tư trên thị trường đặc biệt là những nhà đầu tư F0. Trong thời điểm thị trường rơi vào thị trường gấu như hiện, chắc hẳn rất nhiều nhà đầu tư nhận ra một điều rằng, trên thị trường chứng khoán việc quan trọng nhất không phải là lợi nhuận bao nhiêu mà đó chính là việc quản lý rủi ro hiệu quả như thế nào. Vậy rủi ro là gì? Cách quản lý rủi ro và đánh giá rủi ro trên thị trường tài chính như thế nào?

Rủi ro là gì? Rủi ro thị trường là gì?

Hiểu đơn giản, rủi ro là một sự việc không mong muốn xảy ra với con người. Nó gây ra tổn thất, để lại thiệt hại mà con người không thể lường trước được về khả năng, thời gian, không gian cũng như mức độ nghiêm trọng và hậu quả của nó.

Rủi ro thị trường là rủi ro biến động do bất lợi của lãi suất, tỷ giá, giá vàng, giá chứng khoán và giá hàng hóa trên thị trường.

Ví dụ, rủi ro tỷ giá là rủi ro gắn liền với sự biến động của tỷ giá của các đồng ngoại tệ; rủi ro lãi suất là rủi ro gắn liền với việc điều chỉnh lãi suất tăng hoặc giảm của ngân hàng trung ương;...

Các loại rủi ro trên thị trường tài chính

Rủi ro thị trường bao gồm:

Rủi ro lãi suất là sự biến động của lãi suất trên thị trường đối với các loại giá trị của giấy tờ có giá, các công cụ tài chính có yếu tố lãi suất…
Rủi ro ngoại hối là rủi ro gắn liền với với sự biến động bất lợi của tỷ giá, giá vàng trên thị trường khi các NHTM, các ngân hàng chi nhánh nước ngoài có trạng thái ngoại tệ hoặc trạng thái vàng.
Rủi ro giá cổ phiếu là những rủi ro ảnh hưởng trực tiếp đến giá trị thị trường của cổ phiếu, thường liên quan đến những biến động bất lợi, những thông tin bất cân xứng xuất hiện trên thị trường.
Rủi ro giá hàng hóa là rủi ro do biến động bất lợi của giá hàng hóa trên thị trường đối với giá trị của sản phẩm phái sinh hàng hóa, giá trị của sản phẩm trong giao dịch giao ngay chịu rủi ro giá hàng hóa của NHTM, chi nhánh ngân hàng nước ngoài.

Đặc điểm của các loại rủi ro trên thị trường

Một số đặc điểm cơ bản của rủi ro trên thị trường:

Là loại rủi ro được yêu cầu trong trụ cột thứ nhất (yêu cầu vốn tối thiểu) của Basel.
Rủi ro thị trường ảnh hưởng đến hiệu suất hoạt động của toàn bộ thị trường.
Rủi ro thị trường không thể phòng ngừa bằng cách đa dạng hóa
Rủi ro thị trường bao gồm:
- Rủi ro toàn bộ: Rủi ro được áp dụng trên tất cả công cụ khác nhau khi có một sự thay đổi bất lợi trong giá thị trường.
- Rủi ro cụ thể: Rủi ro chỉ áp dụng với chứng khoán hoặc tổ chức phát hành riêng khi có sự thay đổi bất lợi trong giá của một chứng khoán.

Chiến lược quản lý và cách đo lường rủi ro trên thị trường

Căn cứ Điều 38, Thông tư 13/2018/TT-NHNN được sửa đổi bổ sung tại Thông tư 40/2018/TT-NHNN quy định chiến lược quản lý rủi ro thị trường tối thiểu bao gồm các nội dung sau đây:

Mức độ trạng thái rủi ro thị trường của sổ kinh doanh phải thực hiện phòng ngừa rủi ro thị trường
Nguyên tắc quản lý rủi ro thị trường trong điều kiện bình thường, điều kiện biến động mạnh về giá chứng khoán, giá hàng hóa, tỷ giá, giá vàng, lãi suất theo quy định nội bộ của ngân hàng thương mại, chi nhánh ngân hàng nước ngoài
Nguyên tắc áp dụng các biện pháp phòng ngừa rủi ro thị trường (trong đó nêu rõ các công cụ phòng ngừa rủi ro thị trường, thẩm quyền phê duyệt các biện pháp phòng ngừa rủi ro thị trường).

Để đo lường rủi ro thị trường, các tổ chức tài chính có thể sử dụng các phương pháp sau: