Phân biệt chứng khoán cơ sở và phái sinh chi tiết

Trên thị trường chứng khoán, nhà đầu tư thường tiếp cận hai nhóm công cụ chính là chứng khoán cơ sở và chứng khoán phái sinh. Mỗi loại có đặc điểm, mức độ rủi ro và cách thức vận hành khác nhau, phù hợp với mục tiêu và chiến lược đầu tư riêng. Việc hiểu rõ bản chất, sự khác biệt và phạm vi sử dụng của từng loại chứng khoán giúp nhà đầu tư lựa chọn hình thức đầu tư phù hợp và quản trị rủi ro hiệu quả hơn.

Chứng khoán cơ sở là gì?

Chứng khoán cơ sở là các tài sản tài chính được giao dịch trực tiếp trên thị trường, bao gồm cổ phiếu, trái phiếu và chứng chỉ quỹ. Đây là những tài sản làm nền tảng (tài sản gốc) để hình thành và định giá các công cụ chứng khoán phái sinh như hợp đồng tương lai hoặc chứng quyền.

Chứng khoán phái sinh là gì?

Chứng khoán phái sinh là các công cụ tài chính dưới dạng hợp đồng, có giá trị phụ thuộc vào biến động của một tài sản cơ sở như cổ phiếu, trái phiếu, hàng hóa hoặc chỉ số. Hợp đồng phái sinh quy định quyền và nghĩa vụ của các bên trong việc thanh toán hoặc chuyển giao tài sản cơ sở tại mức giá đã thỏa thuận trước, vào một thời điểm xác định trong tương lai.

Phân biệt chứng khoán cơ sở và chứng khoán phái sinh

Nên chọn đầu tư chứng khoán cơ sở hay chứng khoán phái sinh?

Đối tượng phù hợp với từng loại chứng khoán:

• Chứng khoán cơ sở phù hợp với nhà đầu tư mới hoặc nhà đầu tư theo chiến lược trung – dài hạn, ưu tiên sự ổn định, tích lũy tài sản và tăng trưởng bền vững theo kết quả hoạt động của doanh nghiệp.
• Chứng khoán phái sinh phù hợp với nhà đầu tư đã có kinh nghiệm, chấp nhận rủi ro cao, thường xuyên theo dõi thị trường và mong muốn tìm kiếm lợi nhuận trong ngắn hạn hoặc phòng ngừa rủi ro cho danh mục cơ sở.

Tóm lại, chứng khoán cơ sở phù hợp với chiến lược đầu tư trung – dài hạn, hướng tới sự ổn định và tăng trưởng bền vững, trong khi chứng khoán phái sinh là công cụ giao dịch ngắn hạn, đòi hỏi kinh nghiệm và khả năng kiểm soát rủi ro cao hơn. Việc lựa chọn đầu tư loại hình nào nên dựa trên khẩu vị rủi ro, mục tiêu lợi nhuận và mức độ am hiểu thị trường của mỗi nhà đầu tư. Trong thực tế, nhiều nhà đầu tư kết hợp cả hai để vừa xây dựng danh mục dài hạn, vừa tận dụng phái sinh như công cụ phòng ngừa rủi ro hoặc tối ưu hiệu quả đầu tư.